Integracja w pigułce
Integracja sensoryczna
Czym jest integracja sensoryczna?
„Integracja sensoryczna to proces neurologiczny organizujący wrażenia płynące z ciała i środowiska w taki sposób, by mogły być użyte do celowego działania(…). Mózg lokalizuje, segreguje i porządkuje otrzymywane bodźce.” (Ayres, 2015)
Najważniejszymi systemami sensorycznymi przekazującymi informacje do naszego mózgu są:
• dotykowy;
• proprioceptywny potocznie zwany „czuciem głębokim”;
• przedsionkowy odpowiedzialny m.in. za równowagę.
Współpracują one z resztą naszych zmysłów wpływając na nasze odbieranie świata. U większości dzieci proces ten przebiega naturalnie, jednak u niektórych występują zaburzenia integracji sensorycznej, które mogą wpływać na codzienne funkcjonowanie.
Kiedy warto zwrócić uwagę na trudności sensoryczne?
Zaburzenia integracji sensorycznej to nieprawidłowe przetwarzanie i organizowanie wrażeń sensorycznych, za czym idzie nieprawidłowa odpowiedź poznawcza, motoryczna lub emocjonalna. Dziecko może mieć trudności sensoryczne, gdy występują u niego poniższe reakcje:
• nadwrażliwość (nadreaktywość) lub niedowrażliwość (podreaktywość) na bodźce, np. unika mocnych wrażeń lub wręcz przeciwnie – poszukuje intensywnych doznań;
• problemy z równowagą i koordynacją ruchową;
• trudności z koncentracją i nauką;
• niechęć do określonych ubrań, faktur, jedzenia;
• niezgrabność ruchowa lub nadmierna aktywność;
• silne reakcje emocjonalne;
• opóźnienia w rozwoju mowy i umiejętności motorycznych.
Na czym polega terapia integracji sensorycznej?
Terapia integracji sensorycznej (SI) to metoda wspierająca rozwój dzieci z trudnościami w przetwarzaniu bodźców poprzez specjalnie dobrane aktywności i ćwiczenia. Terapia ma postać „naukowej zabawy”. Jej celem jest poprawa funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego i umożliwienie dziecku efektywnego reagowania na otaczające je środowisko.
Wczesne rozpoznanie problemów i regularna praca pod okiem specjalisty mogą znacząco poprawić codzienne funkcjonowanie. Warto pamiętać, że każde dziecko jest inne, dlatego terapia powinna być dostosowana indywidualnie. Współpraca z terapeutą oraz aktywne wsparcie rodziców są kluczowe dla osiągnięcia najlepszych efektów.
Terapia SI odbywa się w specjalnie wyposażonych salach i obejmuje aktywności na:
• sprzęcie podwieszanym;
• deskorolce;
• linach i taśmach;
• piłkach terapeutycznych;
• obiektach obciążonych;
• różnorodnych materiałach dotykowych;
• obiektach wizualnych;
• rampach;
• sprzętach do wspinaczki i turlania;
• rekwizytach wspierających zabawę i materiałach do ćwiczeń codziennych umiejętności.
Opracowano na podstawie:
Redakcja naukowa Emich-Widera E., Palicka I., Przybyła O., Kazek B., Integracja sensoryczna a przetwarzanie sensoryczne. Podręcznik, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2025.